سودای حکمرانی براقتصاد ایران
محمد نجارصادقی: تلگرام با فناوری بلاکچین غیر از اینکه مدیریت محتوا را در فضای وب غیرممکن می‌کند، با ارز دیجیتال خود می‌تواند نظام اقتصادی کشور را هم تحت تاثیر قرار دهد. به گزارش «وطن امروز»، برای نخستین‌بار در همین جریده اخطار به فراهم شدن بستر بلاکچین روی تلگرام را دادیم و از معایب عرضه تلگرام روی فناوری بلاکچین و به دنبال آن انتشار ارز دیجیتال تحت عنوان «تلگرام با بلاکچین در راه ایران» سخن گفتیم. طبق نقشه راه 23 صفحه‌ای تلگرام که در خروجی وب سایت این پیام‌رسان قرار گرفته است تلگرام تا پایان سال 2018 (دی‌ماه 97) نسخه غیرقابل فیلتر (غیرمتمرکز) خود را به همراه ارز دیجیتال ارائه خواهد داد. در صورت عرضه تلگرام بر بستر بلاکچین تحت عنوان (Telegram Open Network) به کلی فیلتر یا محدود‌‌سازی این پیام‌رسان- رسانه غیرممکن می‌شود. البته فیلترینگ اگر توسط عرضه‌کنندگان اینترنت صورت گیرد باز هم امکان مسدودی وجود دارد. این نمونه از فیلترینگ هزینه‌های بسیاری دارد و در آن فیلترشکن‌های متداول هم قدرت رفع فیلتر را ندارند. (مانند فیلتر تلگرام در دی ماه). فارغ از بحث هزینه‌های فیلتر کردن یک زنجیره بلوک که حتی به عقیده برخی کارشناسان غیرممکن است، تلگرام به دنبال عرضه دیجیتال مخصوص خود است؛ اساسا دوروف برای رضای خدا از خیر انبوه داده (بیگ دیتا) تلگرام و عرضه آن روی فناوری بلاکچین نمی‌گذرد، او به دنبال تسخیر اقتصاد ایران با عرضه ارز دیجیتال خود است.
پیام‌رسان/ ارز مجازی؛ تحول در نظام پرداخت
برای اینکه روش کار ارز دیجیتال تلگرام و اهمیت آن را متوجه شویم باید ابتدا به بررسی روشهای پرداخت در فضای مجازی بپردازیم. روشهای پرداخت طی سال‌های اخیر در سراسر دنیا تغییر کرده و شرکت‌های بزرگ حوزه فناوری با به حاشیه راندن بانک‌ها از توان آنها کاسته‌اند. در حال حاضر کیف‌پول‌‌های مجازی تمام نیازهای پولی را در فضای وب پاسخ می‌دهند؛ از پیشگامان راه‌اندازی این کیف‌پول‌ها می‌توان به اپل و گوگل اشاره کرد. در حال حاضر بیشتر خدمات‌گیرندگان این غول‌‌های تکنولوژی از گوگل‌پی و اپل‌پی به جای مسترکارت‌ها یا کارت‌‌های اعتباری برای پرداخت‌‌های روزمره خود استفاده می‌کنند. این یعنی به کلی بانک‌ها هیچ نقشی در معاملات فضای مجازی ندارند و طبیعتا سودی هم نخواهند برد. ناگفته نماند این روشهای پرداخت به دلیل تحریم‌‌های بین‌المللی به کلی برای کاربران ایرانی مسدود است. صاحبان تکنولوژی با این کار بانک‌ها را از مراودات و تراکنش‌‌های پولی خود حذف کردند اما بانک‌ها هنوز پا برجا هستند. دلیل قدرتمند ماندن بانک‌ها این است که تمام نیازهای انسان در فضای وب قابل حل شدن با کیف پول مجازی نیست. هر شرکت برای خود کیف پولی مشخص دارد که در شرکت دیگر قابل استفاده نیست. فارغ از این موضوع باز هم تعریف پول در این فضا همان ارز رایج بانک‌هاست. با پیدایش نخستین ارزهای مجازی به دلیل نامحدود بودن آنها در محل استفاده مشکل کیف پولهای رایج روشهای پرداخت انحصاری حل شد. نحوه ارزش‌‌گذاری و پایه این ارزها به هیچ وجه بر مبنای ارزهای دیگر نبود. این ارزها هیچ پشتوانه‌ای نداشتند و ارزش‌‌گذاری آنها وابسته به مقدار سرمایه‌‌گذاری و تقاضا بود. تا حدی شیوع ارزهای مجازی شدت داشت که تنوع این ارزها به بیش از 2000 مدل برآورد می‌شود. از سوی دیگر برخی سایت‌‌های ارائه خدمات یا فروش کالا مانند آمازون ارزهای به خصوصی را به رسمیت می‌شناسند و این سایت‌ها سعی کردند خریداران خود را محدود به ارزی خاص کنند. همین موضوعات باعث شد هیچ ارز دیجیتالی هم نتواند قدرت مطلق را در فضای مجازی به دست بیاورد. شاید طراحی یک فضای جذاب مانند یک پیام‌رسان- رسانه محبوب که سیستم پرداخت با ارز دیجیتال را توأم با کاربرهای بسیار داشته باشد، بتواند آن ارز دیجیتال را قدرتمندترین ارز دیجیتال دنیا کند. امپراتوری‌ای که در آن هم پول واحد دارید، هم رسانه را در اختیار می‌گیرید و هم دیتاسنتر متمرکز گران ندارید؛ این مفهوم خیلی بزرگ‌تر از دست دادن حکمرانی شبکه (Network Governance) است. تلگرام با بلاکچین و ارز مخصوصش عملا به معنای حکمرانی جدید در تمام عرصه‌‌های قدرت است.
تلگرام با گرام چگونه کار می‌کند؟
طبق سند راهبردی تلگرام ارز مجازی این پیام‌رسان «Grams» نام دارد. نماد مثلثی یا استیکر الماس نشان‌دهنده این ارز در این فضا خواهد بود. در این سند آمده است: ربات‌ها، کانال‌ها و گروه‌ها یک بازار آماده برای فعالیت با گرام هستند. کاربران می‌توانند از ناشران و سازندگان محتوا از طریق پرداخت هزینه پشتیبانی کنند و برای دسترسی منحصربه‌فرد ربات‌ها قیمتی تعیین کنند. در ادامه این سند آمده است: کالا و خدمات نیز می‌تواند در بستر تلگرام با ارز مخصوص تبادل شود. این یعنی انتشار مطالب هم در بستر تلگرام جدید می‌تواند قیمت داشته باشد، حالا تصور کنید تلگرام با ارز دیجیتالش وارد ایران می‌شود؛ بازار بکر 40 میلیونی که فعالان در آن می‌توانند روزانه میلیون‌ها تراکنش پولی انجام دهند و این تراکنش‌ها و گسترش تلگرام تنها در راستای تقویت گرام خواهد بود. نباید فراموش کرد که ارزش یک ارز دیجیتال به دلیل بی‌پشتوانه بودن بستگی به حجم مصرف و خریداران آن دارد، این یعنی هر چقدر یک ارز دیجیتال بیشتر خرید و فروش شود ارزشمند‌‌‌‌‌‌تر می‌شود و این یعنی سود برای سرمایه‌گذاران اولیه. تلگرامی که حتی قبول نکرده است کاربران ایرانی‌‌‌‌اش در سرمایه‌‌گذاری اولیه آن حضور داشته باشند می‌خواهد با سوءاستفاده از محبوبیت و جمعیت کاربران عظیمی که دارد در راستای سودمندی سرمایه‌گذاران اولیه ارز دیجیتال خود که بیش از نیمی از آنها آمریکایی هستند قدم بردارد.